ప్రతాపరుద్రీయం, కవిగారి వాంతులూ

ఇది కేవలం బ్రాహ్మణ ద్వేషం కాక మరేవిటీ?

ఈయన గొప్పవాడై ఉండచ్చుగాక!

తెలిసికోర యుగంధరుం డను

తెలుఁగుబ్రాహ్మణమంత్రి లేఁడుర

తెలిసికోర జనార్దనుండను

తెలుఁగుబ్రాహ్మణమంత్రి లేఁడుర

వినర వేంకటరాయశాస్త్రుల

పిచ్చివాఁడునుగూడ లేఁడుర

పేరిగాఁ డను పెద్దచాఁకలి

వెధవ యంతకుమున్నె లేఁడుర

    తెలుఁగుబిడ్డా! తెలుఁగు చరితను

నేఁటికైననుఁ దెలిసికోరా!!

ఢిల్లికేగినమాట యుత్తది

ఢిల్లిసుల్తాన్‌ బట్టు టుత్తది,

ఓరుగంటి ప్రతాపరుద్రుని

నోరుగంటిని జేర్చుటుత్తది

ఆ యుగంధరమంత్రి దీనిని

నంతచేసెను ననుట యుత్తది,

ఔర! ఔర!! ప్రతాపరుద్రుని

నాటకం బదె బూటకంబుర

    తెలుఁగుబిడ్డా! తెలుఁగు చరితను

నేఁటికైననుఁ దెలిసికోరా!!

ఢిల్లిదగ్గర గంగయుండెనొ?

గంగయొడ్డున ఢిల్లియుండెనొ?

గంగమీఁదను బడవయెక్కిన

ఓరుగంటిని జేరఁగలఁడే?

ఔర! వేంకటరాయశాస్త్రీ!

ఔర! వేంకటరాయశాస్త్రీ!!

ఎంత బొంకును బొంకి పోతివి

చచ్చి యెచ్చట నుంటివోకద

    తెలుఁగుబిడ్డా! తెలుఁగు చరితను

నేఁటికైననుఁ దెలిసికోరా!!

ఓరుగంటి ప్రతాపరుద్రుని

యొద్ద బ్రాహ్మణమంత్రియొక్కఁడె;

ఊరు పేరును లేదు వానికి

నూర కాతఁడు మాసిపోయెను;

బ్రాహ్మణేతరమంత్రు లుండిరి,

వారు తీర్చిరి రాచకార్యము,

కార్యఖడ్గములందు చతురులు,

కాని వారల నెఱుఁగ రెవ్వరు!

    తెలుఁగుబిడ్డా! తెలుఁగు చరితను

నేఁటికైననుఁ దెలిసికోరా!!

ముక్కుత్రాళ్ళను బోసి రిపులకు

ముప్పదేడులు రాజ్యమేలెను

సాహసాంకుఁడు చటులవిక్రమ

శాలి మా ముసునూరి కాపయ

ఓరుగంటిని తొలఁగిపోయిన

తెలుఁగువారల ప్రతిభ నిల్పెను

తెలుఁగువారల కత్తిదెబ్బలు

దిక్తటంబుల మరల మ్రోగెను

    తెలుఁగుబిడ్డా! తెలుఁగు చరితను

నేఁటికైననుఁ దెలిసికోరా!!

ఓరుగంటి ప్రతాపరుద్రుఁడు

బందెపోవుట వాస్తవంబే,

బందెతీర్చిన మాసటీఁడొక

బ్రాహ్మణేతర దండనాథుఁడు

"రాయబంది విమోచకుం"డను

రాయబిరుదముదాల్చె నాతఁడు

ప్రజలు నేఁటికి మఱచిపోయిరి

వాని మాటను జెప్ప రొక్కరు

    తెలుఁగుబిడ్డా! తెలుఁగు చరితను

నేఁటికైననుఁ దెలిసికోరా!!

బందె వదలిన పిదప రాజ్యము

నేలలేదు ప్రతాపరుద్రుఁడు,

సిగ్గుచేతను గౌతమీనది

చెంతఁ జేరుచుఁ దపముచేయుచు

బందెవీడెను - బొందె వీడుచు

భూతలేశ్వరుఁ డంతెగానీ

ఓరుగంటిని మరలఁ గంటను

నొక్కనాఁడునుఁ జూడలేదుర

    తెలుఁగుబిడ్డా! తెలుఁగు చరితను

నేఁటికైననుఁ దెలిసికోరా!!

తప్పుపాటలు పాడఁబోకుము

తప్పుమాటలు చెప్పఁబోకుము

తప్పుకథలను జదువఁబోకుము

తప్పుదారులఁ ద్రొక్కఁబోకుము

ప్రాఁతకథలను దెలిసిచదువుచు

పాటఁబాడుము పరులు మెచ్చఁగ

కల్లవ్రాఁతలు తొలఁగ బుచ్చుము

కల్లకథలనుఁ బులిమి పుచ్చుము

    తెలుఁగుబిడ్డా! తెలుఁగు చరితను

నేఁటికైననుఁ దెలిసికోరా!!

-'కవిరాజు' త్రిపురనేని రామస్వామి చౌదరి

ఏం చెప్పదలచాడు కవి ఇందులో?

తప్పు పాట పాడకురా తెలుగువాడా. ఏదిటా తప్పు పాటా?

పలానీ యుగంధరుడు అనే వాడు లేడు. అది ఉత్తుత్తి కబురు.

ఎవరీ యుగంధరుడూ?

ప్రతాపరుద్రీయం అని ఒక నాటకం. ఎవరు రాశారూ? వేదం వేంకటరాయ శాస్త్రి. ఆయన కర్మ ఏవిట్టా? బ్రాహ్మడుగా పుట్టుట. ప్రతాపరుద్రుడు ఎవరటా? ఓరుగల్లు సంస్థానానికి రెండవ ప్రభువుట.  సదరు ప్రతాపరుద్రుని జీవితంలోజరిగిన కొన్ని చారిత్రాత్మక, యధార్థ సంఘటనల ఆధారంగా వ్రాసిన తెలుగు నాటకం ప్రతాపరుద్రీయం. వేంకటరాయశాస్త్రి అండ్ బ్రదర్స్, మదరాసు వారు 1992 సంవత్సరంలో ముద్రించారుట.

యుగంధరుడు అనేవాడు ప్రతాపరుద్రుడికి మంత్రి అని వేంకటరాయ శాస్త్రి రచన.

అయితే? ఏవిట్టా?

ఇందులో వేదం వేంకటరాయ శాస్త్రి పైత్యం ఉండుండవచ్చు. వుండకనూ పోవచ్చు. దానికి కవిరాజుగారి వాంతులు ఎందుకుటా?

రెండు కోణాలు -

వేదం వేంకటరాయ శాస్త్రి రాసింది నాటకం. ఇది కొన్ని కల్పితాలు కొన్ని యదార్థ సంఘటనలూ కలిపిన రచన. ప్రతీనాటకం యదార్థం కాదు. ఆమాటకొస్తే మనం చదివే చరిత్ర యదార్థం కాదు. ఎందుకూ? అని అడగొచ్చు. చరిత్ర వ్రాయబడింది. ఎవరిచేతా? - చెప్పినవాడి తరపునించి రాయంబడింది. అంటే చరిత్ర కూడ ఇజానికి బందీ.కాంగ్రేసు పలకులు చరిత్రను తమవైపుకి రాయించుకున్నారు. తర్వాతి భాజపాలు తమ వైపుకి తిప్పుకున్నారు. రేపొద్దున్న ఎల్లదొరలు తమ ఇచ్ఛకి అనుసారం రాయించుకుంటారు. అది అలా వదిలేస్తే, కవిరాజు గారి ఈ దాడికి నేపథ్యం కేవలం కులమే. 

మహాంధ్ర సామ్రాజ్య పతనము అని మరొక రచన, రాసింది త్రిపురనేని వెంకటేశ్వరరావు. ఈయన మొదటి పేజీలోనే చెప్పుకున్నాడు అతని ఇజాన్ని. కవిరాజు రాసినదాన్నే నెమరు వేశాడు - తెలుఁగుబిడ్డా! తెలుఁగు చరితను

నేఁటికైననుఁ దెలిసికోరా!! అన్నాడు.

ఏది నిజం? ఏది అబద్ధం. వీళ్ళెవరూ నిర్ణయించటానికీ?